Καρπενησι

Καρπενήσι

Γενικές πληροφορίες

Γεωγραφικό Διαμέρισμα: Στερεά Ελλάδα

Περιφέρεια: Στερεάς Ελλάδας

Νομαρχία Ευρυτανίας

Πρωτεύουσα: Καρπενήσι

Έκταση: 1.869 τετρ.χλμ.

Πληθυσμός: 32.053 κάτοικοι (2001)

Πυκνότητα πληθυσμού: 17,1 κάτοικοι/τετρ.χλμ.

Καρπενήσι, απόλυτος παράδεισος… Ένας από τους κορυφαίους προορισμούς για τους εραστές της φύσης, της ηρεμίας και της περιπέτειας, ανάλογα με το τι αναζητάτε. Kαταπράσινα δάση, τρεχούμενα νερά, επιβλητικά φαράγγια, αγέρωχα βουνά και γραφικά χωριά είναι μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά που συγκλονίζουν τον επισκέπτη και τον κάνουν να έρθει κοντά της ξανά και ξανά.

Στο Bελούχι, το χειμώνα, θα επιδοθείτε στα αγαπημένα σας χειμερινά σπορ, ενώ οι φιλόξενοι και ντόμπροι κάτοικοί της θα σας κάνουν να αισθανθείτε από την πρώτη στιγμή σαν να είστε στο σπίτι σας.

Καρπενήσι Πρωτεύουσα, οδικός κόμβος και πυρήνας οικονομικής ανάπτυξης της Ευρυτανίας αποτελεί σήμερα το μοναδικό αστικό κέντρο του νομού.

Το Καρπενήσι είναι κτισμένο στις νότιες πλαγιές του Βελουχίου, σε υψόμετρο 960 μέτρα περίπου, και θεωρείται μια από τις ωραιότερες πόλεις της ηπειρωτικής Ελλάδας. Χτίστηκε στα Βυζαντινά χρόνια και σύμφωνα με την παράδοση οι ντόπιοι κρέμασαν τον χειμώνα από ένα κομμάτι κρέας σε δέντρα τριών διαφορετικών τοποθεσιών της περιοχής. Το μέρος όπου το κλίμα ήταν ηπιότερο και το κρέας αλλοιώθηκε γρηγορότερα θεώρησαν ως καταλληλότερο για την εγκατάστασή τους. Το πόσο δίκιο είχαν φαίνεται σήμερα, όταν φτάνοντας στην πλατεία αισθάνεσαι ότι πας σε άλλο τόπο, αφού ο παγωμένος βοριάς και το «ανεμοσούρισμα» του χιονιού κόβονται και ο καιρός γλυκαίνει απότομα.

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας το Καρπενήσι γνώρισε σημαντική ακμή και λειτουργούσε ως εμπορικό, διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο της περιοχής. Τα χρόνια της Επανάστασης στο Καρπενήσι και τα απάτητα βουνά της Ευρυτανίας έγιναν κέντρο των επαναστατημένων Ελλήνων που χρησιμοποιούσαν την περιοχή ως ορμητήριο.

Ο Δήμος Καρπενησίου βρίσκεται στο νοτιοανατολικό μέρος του νομού Ευρυτανίας και συνορεύει με τους νεοσύστατους Δήμους: βόρεια με το Δήμο Κτημενίων, νοτιοδυτικά με το Δήμο Δομνίστας, νότια με το Δήμο Ποταμιάς, δυτικά με τους Δήμους Φραγκίστας και Βίνιανης και ανατολικά με τον Νομό Φθιώτιδας.

Από το 1997 με το Νομοσχέδιο «Καποδίστριας» αποφασίστηκε η συνένωση των ανεξάρτητων κοινοτήτων σε ένα Δήμο.

Στον αρχικό Δήμο Καρπενησίου προσαρτήθηκαν οι ακόλουθες κοινότητες: Στένωμα, Παυλόπουλο, Καλεσμένο, Παπαρούσι, Κορυσχάδες, Βουτύρου, Στεφάνι, Φιδάκια, Σελλά, Αγία Βλαχέρνα, Μυρίκη, Άγιος Ανδρέας και Άγιος Νικόλαος (Λάσπη).

Το Καρπενήσι απέχει 293 χιλιόμετρα, από την Αθήνα.

Καρπενήσι: Πότε να το επισκεφθείτε;

Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Αν τελικός σας προορισμός στο Καρπενήσι είναι το χιονοδρομικό κέντρο του Βελουχίου, τότε ο χειμώνας είναι η ενδεδειγμένη εποχή για να έρθετε εδώ. Το φθινόπωρο και την άνοιξη, ωστόσο, η ευρυτανική φύση είναι στ’ αλήθεια μαγευτική με τα έντονα χρώματα να «ζαλίζουν» τις αισθήσεις.

Στο Καρπενήσι υπάρχει έντονη νυχτερινή ζωή με μπαρ και νυχτερινά κέντρα διασκέδασης με ζωντανή μουσική.

Το καλοκαίρι από τα μέσα Ιουλίου μέχρι τα μέσα Αυγούστου πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις και οι Γιορτές του Δάσους και της Λαϊκής Παράδοσης, που περιλαμβάνουν θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, εκθέσεις φωτογραφίας και ποικίλες άλλες καλλιτεχνικές δραστηριότητες.

Σημαντικό γεγονός για την πόλη είναι και η εμποροπανήγυρις που αρχίζει στις 27 Ιουλίου και διαρκεί πέντε μέρες. Μεγάλη δραστηριότητα στα πολιτιστικά δρώμενα έχει αναπτύξει η Δημοτική Επιχείρηση Πολιτισμού και Ανάπτυξης Καρπενησίου, με τις πραγματικά αξιόλογες προσπάθειές της.

Αλλά και τον χειμώνα οι γιορτές δεν λείπουν από το Καρπενήσι και τα γύρω χωριά. Αφορούν κυρίως στις χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις και διαρκούν 10 με 15 ημέρες. Κατά την έναρξη των εκδηλώσεων, 10 ημέρες περίπου πριν τα Χριστούγεννα, πραγματοποιείται το άναμμα του χριστουγεννιάτικου δέντρου, εκδήλωση με την οποία η πόλη μπαίνει και επίσημα στο κλίμα του εορτασμού των Χριστουγέννων. Στην εκδήλωση αυτή συμμετέχει η Φιλαρμονική του Δήμου Καρπενησίου, καθώς και οι επιχειρηματίες της πόλης, σι οποίοι αναλαμβάνουν τον εορταστικό μπουφέ.

Την παραμονή των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς η Φιλαρμονική του Δήμου Καρπενησίου παίζει χριστουγεννιάτικες μελωδίες και τα κάλαντα στους δρόμους της πόλης. Οι γιορτές αυτές περιλαμβάνουν επίσης παιδικές και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Οι αποκριάτικες εκδηλώσεις περιλαμβάνουν τον καθιερωμένο αποκριάτικο χορό του Δήμου και παιδικές εκδηλώσεις και κορυφώνονται την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς και την Καθαρά Δευτέρα, με τη συμμετοχή πολιτιστικών και άλλων φορέων της πόλης, με υπαίθριες εκδηλώσεις αναβίωσης τοπικών και άλλων εθίμων (παρέλαση αποκριάτικων αρμάτων, γαϊτανάκι, Πανάρατος, βλάχικος γάμος, φασολάδα, λαγάνες κλπ.).

Ακόμη στην περιοχή πραγματοποιούνται διάφορες αθλητικές εκδηλώσεις, όπως τα Μποτσάρεια (αγώνες ανωμάλου δρόμου) και το Τουρνουά μπάσκετ που συνήθως πραγματοποιούνται το Μάιο και συμμετέχουν τοπικές ερασιτεχνικές ομάδες μπάσκετ.

Άλλη σημαντική αθλητική διοργάνωση είναι το x-experience, αγώνες περιπέτειας που διοργανώνονται κάθε Σεπτέμβριο.

Καρπενήσι: Αξίζει να δείτε!

Αξίζει να επισκεφθείτε την εκκλησία της Αγίας Τριάδας, με αξιόλογες εικόνες βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου και το Κεφαλόβρυσο όπου θα δείτε τον ανδριάντα του Μάρκου Μπότσαρη. Εκεί ο ήρωας του 1821 έπεσε πληγωμένος θανάσιμα, στις 8 Αυγούστου του 1823.

Στο Κεφαλόβρυσο, μια πανέμορφη περιοχή με γραφικά ταβερνάκια, πλατάνια και τρεχούμενα νερά, βρίσκεται το ιχθυοτροφείο πέστροφας. Από το λόφο του Αγίου Δημητρίου απλώνεται μπροστά μας το Καρπενήσι και το Βελούχι από πάνω, που φαίνεται να αγκαλιάζει προστατευτικά την πόλη.

Βόρεια της πόλης και σε απόσταση 11 χιλιόμετρα, βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του Χιονοδρομικού Κέντρου του Βελουχίου. Οι πίστες βρίσκονται σε υψόμετρο 1.813 – 2.000 μέτρα, ενώ υπάρχει σαλέ σε υψόμετρο 1.840 μέτρα.

Περίπου 4 χιλιόμετρα στα νοτιοδυτικά του Καρπενησίου αξίζει να επισκεφτείτε το γραφικό χωριό Γοργιανάδες, σε μια ωραία τοποθεσία.

Ένα από τα πιο όμορφα χωριά του Δήμου είναι ο Άγιος Νικόλαος, χτισμένος αμφιθεατρικά πάνω σε πλαγιά. ‘Εχει από τους μεγαλύτερους αριθμούς ημερών χιονιού σε όλη την Ευρυτανία και τις χαμηλότερες μέσες μηνιαίες θερμοκρασίες και φημίζεται για την πλούσια παραγωγή του σε κάστανα και εξαιρετικά φασόλια.

Αξίζει να επισκεφθείτε την τοποθεσία φυσικής ομορφιάς κοντά στο ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής (1850), τον Πλατανιά, την Κρανιά και τα Παλιάλωνα όπου βρίσκονται τα ερείπια ενός παλιού υδρόμυλου. Στην πλατεία του χωριού θα δείτε την εκκλησία του Αγίου Νικολάου του εκ Βουνένης (1887).

Αξίζει ακόμη να κάνετε μια εκδρομή μέχρι το γραφικό χωριό Βουτύρο που έχει και τα μεγαλύτερη πέτρινη εκκλησία του νομού, την Αγία Παρασκευή (1926), βυζαντινού ρυθμού.

Ένα ακόμη χωριό που θα σας συνιστούσαμε να επισκεφθείτε είναι τα Φιδάκια. Στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής προς το χωριό μπορείτε να θαυμάσετε τη θέα της τεχνητής λίμνης των Κρεμαστών. Ίσως το ωραιότερο χωριό της Ευρυτανίας, με πέτρινα σπίτια, καλντερίμια και πλακόστρωτους δρόμους. Εδώ φημολογείται ότι βρισκόταν η αρχαία Οιχαλία. Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται ο ναός της Γεννήσεως της Θεοτόκου όπου θα θαυμάσετε το ξύλινο χειροποίητο τέμπλο και το στρωμένο με σκαλιστές πέτρες πάτωμα.

Λίγο πιο πέρα, στην περιοχή Καστρί, υπάρχουν ίχνη φρουρίου και ανεκμετάλλευτα αντικείμενα αρχαίου οικισμού. Φεύγοντας από το χωριό προς Αγία Βλαχέρνα και μετά από 3 χιλιόμετρα. χωματόδρομου βρίσκεται η τοποθεσία Τσαγκαράλωνα, σημείο από το οποίο η θέα στη λίμνη των Κρεμαστών είναι πανοραμική.

Καρπενήσι: Περιοχές – Χωριά

Αγία Τριάδα

Η Αγία Τριάδα είναι ένα πανέμορφο χωριό με πέτρινα σπίτια, σε μια περιοχή με κερασιές, μηλιές, έλατα, καστανιές και τρεχούμενα νερά. Αποτελεί την έδρα του Δήμου Κτημενίων και βρίσκεται στους βόρειους πρόποδες του Βελουχιού, πολύ κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο, 35 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι. Εδώ λειτούργησε τα προεπαναστατικά χρόνια (1779) σχολείο ελληνικών γραμμάτων. Στους περιπάτους σας γύρω από το χωριό θα συναντήσετε το νερόμυλο, τη νεροτριβή, το εμφιαλωτήριο νερού και το ιχθυοτροφείο άγριας πέστροφας στο ποτάμι. Αξίζει να επισκεφθείτε την εκκλησία της Αγίας Τριάδας (1850), τη Βιβλιοθήκη, που λειτουργεί στο σπίτι του Χρυσόστομου Καραπιπέρη, με 8.000 βιβλία, το Λαογραφικό Μουσείο και το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία το οποίο χτίστηκε από τον ιερομόναχο Γαβριήλ το 1760 και ήταν μεγάλη η προσφορά του κατά την Επανάσταση του 1821. Στο γειτονικό χωριό Δομιανά, που απέχει περίπου 12 χιλιόμετρα από την Αγία Τριάδα, βρίσκεται η περίφημη μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, χτισμένη στο κάτω μέρος του χωριού, σε γραφικό πλάτωμα απέναντι από τον βραχώδη Κόμπολα, πάνω στα ερείπια παλιότερης εκκλησίας. Έχει ωραιότατο ξυλόγλυπτο τέμπλο, που προέρχεται από το παλιό κτίσμα. Πρωτοκτίστηκε, σύμφωνα με τις παραδόσεις και κάποιο γράφημα σε παλιό παραπέτασμα της Ωραίας Πύλης, κατά το 16ο αιώνα. Έχει ενδιαφέρουσες αγιογραφίες βυζαντινής τεχνοτροπίας του 1787 και έξοχες φορητές εικόνες των Γ. Γεωργίου και Γ. Αναγνώστου. Το μοναστήρι των Δομιανών είναι ένα από τα σημαντικότερα μεταβυζαντινά μνημεία, με πολύτιμη προσφορά στο Έθνος και την Ορθοδοξία. Τα Δομιανά είναι παραδοσιακός οικισμός με διατηρητέα λιθόκτιστα κτίρια και λιθόστρωτους δρόμους. Στη γύρω περιοχή της Αγίας Τριάδας και των Δομιανών θα περπατήσετε στα ευχάριστα μονοπάτια και θα επισκεφτείτε τις όμορφες τοποθεσίες Κεφαλόβρυσο, Καρές, Χαλιάς, Αετοφωλιά, Νεραϊδόρεμα, Μικρός Καταρράκτης και Κορδέματα.

Για διαμονή στην Αγία Τριάδα, μπορείτε να μείνετε σε παραδοσιακούς ξενώνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια απολαμβάνοντας τη γνωστή Ευρυτανική φιλοξενία. Η διαμονή σας στο χωριό, εάν εκτιμάτε την παραδοσιακή ρουμελιώτικη κουζίνα (κρέας, λουκάνικα, πίτες, πέστροφες κ.ά.) θα είναι απόλαυση. Στην Αγία Τριάδα θα βρείτε ντόπια εδέσματα, μαγειρεμένα με τον παλιό παραδοσιακό τρόπο. Το χωριό, βέβαια δεν προσφέρεται γι’ αυτό που όλοι αποκαλούμε “έντονη νυχτερινή ζωή”. Παρόλα αυτά όμως μπορεί άνετα κανείς να απολαύσει το ποτό του σε όμορφα μέρη.

Άγραφα

Το χωριό είναι περιτριγυρισμένο από ψηλές βουνοκορφές και φαράγγια. Ήταν το επίκεντρο των ιστορικών γεγονότων από το Βυζάντιο 741 μετά Χριστού μέχρι σήμερα. Είναι από το 1832 η έδρα του Δήμου Αγράφων. Κάηκε από τους Ιταλούς το 1942 για αντίποινα και το μόνο κτίριο που έμεινε είναι το σημερινό Δημαρχείο στο κέντρο του Χωριού (παραδοσιακό κτίριο από το 1921). Σήμερα είναι ένα οργανωμένο χωριό με παραδοσιακά καφενεία, ταβέρνες και ξενώνες και παρουσιάζει ιδιαίτερη τουριστική κίνηση από εσωτερικό και εξωτερικό τουρισμό. Στη θέση «Άνεμος» λειτουργεί ο παραδοσιακός νερόμυλος του Κιτσιά που έχει μετατραπεί σε χώρο αναψυχής. Οι επισκέπτες εκτός το πανέμορφο περιβάλλον, απολαμβάνουν την παραδοσιακή φιλοξενία και τα οικολογικά κτηνοτροφικά προϊόντα.

Αξιοθέατα – Μουσεία

Η μεγάλη πλατεία με τα 10 πλατάνια.

Η πέτρινη εκκλησία του Αγίου Δημητρίου του 1900 στο κέντρο του χωριού.

Η μεταβυζαντινή εκκλησία Αγίου Γεωργίου που κτίστηκε το 1610, έχει ολόπλευρες τοιχογραφίες (η εκκλησία αυτή μετακινήθηκε ολόκληρη χωρίς να πάθει ζημιά, όταν το 1887 είχε βουλιάξει το χωριό στο σημείο αυτό).

Η μεταβυζαντινή εκκλησία Παναγιά από το 1650 που είναι στο Κεφαλάρι – καραούλι του χωριού.

Το πέτρινο γεφύρι – καμάρα από το 1650 1,5 χιλιόμετρα πριν το χωριό.

Ο υδροδιανομέας από το 1760 όπου ο νεροφόρος του χωριού μοίραζε δίκαια το νερό της άρδευσης.

Η Μονή της Στάνας.

Το υπέροχο Φαράγγι της Τρύπας.

Ανατολική – Δυτική Φραγκίστα

Ο Δήμος Φραγκίστας παρουσιάζει μια τελείως διαφορετική εικόνα από τους άλλους Δήμους του νομού αφού βρίσκεται κοντά στην τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών. Η ομορφιά του τοπίου είναι μοναδική. Δεκάδες νησάκια αποτελούν ένα χαριτωμένο διάκοσμο και συμπληρώνουν την εικόνα με ιδανικό τρόπο, ιδιαίτερα αν σκεφτεί κανείς πως πριν από μερικά χρόνια τα νησάκια αυτά ήταν περήφανες βουνοκορφές, που τώρα κρύφτηκαν κάτω από τα νερά της λίμνης. Η ονομασία του χωριού προήλθε από τους Φράγκους. Σύμφωνα με την παράδοση το χωριό υπήρχε κατά την πτώση της Κωνσταντινούπολης, αλλά σε διαφορετική θέση από το σημερινό, δηλαδή βορειοδυτικά, στη θέση Παλαιοχώρι. Η Ανατολική Φραγκίστα υπήρξε ένα από τα 20 χωριά του Δήμου (Ναχιγιές) Πολιτοχώριον. Ο Νάχιγιες Πολιτοχώριον με άλλους τρεις Δήμους (Σοβολάκου – Απόκορου και Βλαχοχωρίων) ανήκαν σύμφωνα με τα στοιχεία του 1499 στον Καζά – επαρχία του Καρπενησίου. Τα σπουδαιότερα από τα 20 χωριά του Ναχιγιέ Πολιτοχωρίων όταν η Φραγκίστα, η Βίνιανη, ο Μαραθιάς, το Στένωμα, το Παυλόπουλο κ.λπ. Τα χωριά αυτά ονομάστηκαν Πολιτοχώρια διότι οι κάτοικοι τους ξενιτεύονταν στην Κωνσταντινούπολη καθώς και σε άλλα κέντρα του απόδημου Ελληνισμού. Για πρώτη φορά μετά την απελευθέρωση το χωριό συνεστήθη ως κοινότητα Μεγάλης Φραγκίστας. Η σημερινή Δυτική Φραγκίστα αποτελούσε οικισμό της Μεγάλης Φραγκίστας. Το 1915 τα χωριά Ανατολική και Δυτική Φραγκίστα χωρίστηκαν σε δύο κοινότητες και αποτελούν γενέτειρα σπουδαίων ανθρώπων του πνεύματος, του πολιτισμού και του γένους. Στην Ανατολική Φραγκίστα βρίσκονται δύο από τα σπουδαιότερα μνημεία της Ευρυτανικής γης η μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρα και η μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Αξιοθέατα – Μουσεία

Το εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, που βρίσκεται σε μια υπήνεμη τοποθεσία, από τις γοητευτικότερες της Ευρυτανίας. Σε αυτό το μέρος γίνεται τριήμερη εμποροπανήγυρη στις 17 Αυγούστου.

Τα λείψανα του μοναστηριού της Κοίμησης της Θεοτόκου βρίσκονται πάνω σε μια γραφική νησίδα που σχηματίστηκε από τον Κερασοβίτη και το Φραγκισκόρεμα. Πανηγυρίζει στη γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής και στην Κοίμηση της Θεοτόκου.

Επίσης, στον καθεδρικό ναό των Αγίων Αποστόλων στην Ανατολική Φραγκίστα φυλάσσονται λείψανα Αγίων και πολλά εκκλησιαστικά κειμήλια.

Ο νερόμυλος, στη θέση «Σωτήρα», που έχει κηρυχθεί διατηρητέος.

Λίμνη – Φράγμα Κρεμαστών

Η λίμνη αυτή άρχισε να γεμίζει το 1965. Τρία ποτάμια ο Αχελώος, ο Ταυρωπός (Μέγδοβας) και ο Αγραφιώτης ρίχνουν τα νερά τους στη λίμνη των Κρεμαστών. Ο υδάτινος όγκος της αγγίζει τα 5.000.000.000 κυβικά μέτρα δηλαδή 11 φορές μεγαλύτερη από τη λίμνη του Μαραθώνα, δίνει επίσης 850.000.000 κιλοβατώρες το χρόνο στην ελληνική οικονομία και επηρεάζει θετικά το κλίμα της περιοχής κάνοντάς το ήπιο το χειμώνα και δροσερό το καλοκαίρι. Η συνολική της επιφάνεια ξεπερνά τα 70.000 στρέμματα και το ανώτερο ύψος στάθμης του νερού φτάνει τα 150 μέτρα. Το φράγμα είναι χωμάτινο με όγκο 7.800.000 κυβικά μέτρα, ύψος 155 μέτρα, μήκος 465 μέτρα και πλάτος στη βάση του 700 μέτρα. Αποτελεί το μεγαλύτερο γαιόφραγμα της Ευρώπης και είναι η μεγαλύτερη λίμνη στα Βαλκάνια και η καθαρότερη στην Ευρώπη. Στη γύρω περιοχή ζουν πολλά ενδημικά είδη ζώων απειλούμενα και προστατευόμενα ενώ στη λίμνη λειτουργεί ιχθυοπαραγωγική μονάδα με κυπρίνους και πέστροφες.

Ανατολική Φραγκίστα

Η Ανατολική Φραγκίστα είναι ένα από τα ομορφότερα χωριά του νομού, στην καρδιά της ευρυτανικής γης. Η Ανατολική Φραγκίστα είναι γενέτειρα του πολιτικού και πρωθυπουργού της Ελλάδας Γεωργίου Καφαντάρη και του λογοτέχνη και πεζογράφου Δημητρίου Παπαδόπουλου, που έγινε γνωστό από το σπουδαίο έργο του. ”Η ωραία του Πέραν” το οποίο υπέγραψε με τι ψευδώνυμο Τυμφρηστός. Στο ποταμάκι, δίπλα στο κοιμητήριο του χωριού, υπάρχει το αξιόλογο εκκλησάκι της Παναγίας, αφιερωμένο στη Γέννηση της Θεοτόκου, το μοναδικό απομεινάρι από το άλλοτε σπουδαίο ομώνυμο μοναστήρι.

Δυτική Φραγκίστα

Στην απέναντι πλαγιά του βουνού η Δυτική Φραγκίστα αγναντεύει το φαντασμαγορικό τοπίο. Το χωριό είναι σταυροδρόμι και τόπος εκκίνησης για όσους θέλουν να κατευθυνθούν προς τα χωριά του παλιού δήμου Απεραντίων δυτικά ή για τα χωριά των Αγράφων στα βόρεια. Η γεωγραφική του θέση μέσα στο νομό Ευρυτανίας ευνόησε την ανάπτυξη του χωριού ως συγκοινωνιακού κόμβου από πολύ παλιά μέχρι και τις μέρες μας.

Επισκοπή

Η Επισκοπή είναι ένα από τα χωριά που καλύφθηκαν από τα νερά της τεχνητής λίμνης των Κρεμαστών. Το παλιό χωριό ήταν κτισμένο σε πεδινή περιοχή που σχηματιζόταν δίπλα στον ποταμό Μέγδοβα. Πρόκειται για ένα από τα πιο ιστορικά χωριά της Ευρυτανίας. Εδώ βρισκόταν ένα από τα σπουδαιότερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας, η εκκλησία της Επισκοπής του 8ου αιώνα, που σύμφωνα με τις πηγές υπήρξε έδρα της Επισκοπής Λίτζας και Αγράφων, γεγονός που επιβεβαιώνει και η ονομασία του χωριού. Το μεγάλο αυτό βυζαντινό μνημείο καταστράφηκε από την κατασκευή του υδροηλεκτρικού φράγματος του Αχελώου, διασώθηκαν ωστόσο οι σπάνιες και σπουδαίες τοιχογραφίες του, που χρονολογούνται από τον 8ο έως τον 13ο αιώνα και φυλάσσονται σήμερα στο Εθνικό Μουσείο Αθηνών.

Μαραθιάς

Το χωριό του Μαραθιά με τους διάσπαρτους οικισμούς φαντάζει ιδιαίτερα γραφικό, σκαρφαλωμένο στο μικρό δασωμένο ύψωμα. Η περιοχή είναι πλούσια σε νερά από τις πηγές και έχει σημαντική παραγωγή καρυδιών, φασολιών και κτηνοτροφικών προϊόντων. Στους Μαραθιάδες έγινε μάχη στις 03-11-1828 κατά του Καρυοφίλ-μπέη με επικεφαλής του ελληνικού τμήματος το Γάλλο στρατηγό Dentzel. Ο Γάλλος ζήτησε βοήθεια από τους Έλληνες αγωνιστές Τζαβέλλα και Στάικο, η οποία όμως δεν μπορούσε να του δοθεί τη συγκεκριμένη στιγμή κι έτσι αναγκάστηκε σε υποχώρηση.

Παλαιοκατούνα

Βρίσκεται σε υψόμετρο 850 μέτρα. Στην Παλαιοκατούνα υπάγονται και οι συνοικισμοί Αμπάρες και Τσούκας. Μισή ώρα βορειοανατολικά της Νέας Παλαιοκατούνας υπάρχει λόφος δασόφυτος με υπόλοιπα προχριστιανικού αρχαίου φρουρίου στους βόρειους πρόποδες του οποίου βρίσκεται μικρή πηγή πόσιμου νερού. Φαίνεται ότι ο περί το λόφο χώρος ήταν κατοικημένος. Σε απόσταση 3 χιλιόμετρα από εδώ προς ανατολικά ο δασικός χωματόδρομος οδηγεί ως το ναό του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Χτίστηκε το 1850 πάνω στα ερείπια προηγούμενου που καταστράφηκε κατά την επανάσταση. Κοντά στο χωριό βρίσκεται και η γέφυρα του Μανώλη.

Παλαιοχώρι

Αρχικά το χωριό βρισκόταν στο σημείο που είναι σήμερα ο κεντρικός οικισμός. Σήμερα το Παλαιοχώρι απαρτίζεται από τρεις οικισμούς που βρίσκονται σε υψόμετρο περίπου 600 μ. Εξαιτίας κατολισθήσεων ένα μέρος του παλιού χωριού βούλιαξε προς την πλευρά του μεγάλου ρέμματος με αποτέλεσμα να μετακινηθούν οι κάτοικοί του προς τις δύο άκρες του δημιουργώντας τους οικισμούς Νεοχώρι και ‘Αγιος Γεώργιος. Και οι τρεις οικισμοί βρίσκονται σε μια από τις ομορφότερες πανοραμικές τοποθεσίες της Ευρυτανίας με θέα τη Λίμνη των Κρεμαστών.

Βίνιανη

Κέντρο του ομώνυμου Δήμου, στη Βίνιανη θα επισκεφθείτε το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου 18ου αιώνα. Το όνομα της Βίνιανης προέρχεται από το “vinum” που σημαίνει κρασί, λόγω των πολλών και καλών αμπελιών και κρασιών που υπήρχαν εδώ. Το παλιό χωριό, που εγκαταλείφθηκε μετά από σεισμό, είναι ιδιαίτερα όμορφο και γραφικό. Σε μικρή απόσταση από τη Βίνιανη αξίζει να επισκεφθούμε το όμορφο χωριό Χρύσω. Τα γραφικά γεφύρια πάνω από το ποτάμι θα μας συνοδέψουν στη διαδρομή. Η Χρύσω δίκαια παινεύεται για τον καταρράκτη και τις πανέμορφες 7 βρύσες αραβικής τεχνοτροπίας, τις 11 εκκλησίες και τον παλιό νερόμυλο.

Αξιοθέατα – Μουσεία

Σημαντικό ιστορικό μνημείο είναι το μουσείο της Παλιάς Βίνιανης, το Ιστορικό Σχολείο στο οποίο συγκροτήθηκε η πρώτη κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας ΠΕΕΑ 10 Μαρτίου 1944. Άλλο σημαντικό αξιοθέατο της περιοχής είναι το παλιό μονότοξο γεφύρι στο Μέγδοβα. Περνώντας δεξιά του Μέγδοβα προς Δάφνη τον παλιό δρόμο συναντούμε στον ποταμό Γαβραινίτη το τρίτοξο πέτρινο γεφύρι (Νεράτας) το οποίο κινδυνεύει να χαθεί από τις προσχώσεις. Η Κρέντη είναι ορμητήριο για τις εξορμήσεις προς Άγραφα, τις περιοχές γύρω από τον Αγραφιώτη και τη Λίμνη των Κρεμαστών.
Από εδώ συνεχίζουμε προς Φραγκίστα, Άγραφα και Απεράντιο. Στα χωριά της περιοχής θα βρείτε ταβέρνες και καφενεία όπου θα σας περιποιηθούν με σπιτική φιλοξενία.

Γρανίτσα

Η Γρανίτσα βρίσκεται στο Δήμο Απεραντίων και περιλαμβάνει τα χωριά Γρανίτσα (Άνω Ποταμιά, Κάτω Ποταμιά), Βαλαώρα, Βούλπη, Λημέρι, Λιθοχώρι, Σιβίστα και Τοπολιανά. Είναι η πατρίδα του νεομάρτυρα Μιχαήλ. Αξιοσημείωτη είναι η εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα που κτίστηκε για πρώτη φορά το 1730. Αρχές του 180 πυρπολήθηκε από το Σκόντρα Πασά και σφάχτηκαν οι ιερείς που ήταν μέσα. Ξανακτίστηκε το 1815 και κατεστράφη με τους σεισμούς του 1966. Στη θέση του παλαιού ναού κτίσθηκε μοντέρνος ναός από τον μηχανικό Πανταζόπουλο Στέλιο. Το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία βρίσκεται στην κορυφή της Γρανίτσας. Στη θέση του υπήρχε μεγάλο μοναστήρι με πολλούς καλόγερους και μετόχια. Υπήρχαν εκεί επίσης πολλά κεραμοποιεία και το 1952-1953 που έγινε για πρώτη φορά ο εκσκαφέας έπεσε μέσα στις στοές. Το χωριό βρίσκεται 82 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από το Καρπενήσι. Για διαμονή θα βρείτε λίγα ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα. Στη θέση Πλατανιά γίνεται το Δεκαπενταύγουστο παραδοσιακό πανηγύρι.

Αξιοθέατα – Μουσεία

Το Λαογραφικό μουσείο με αντικείμενα λαϊκής τέχνης. Σε αίθουσά του στεγάζεται η βιβλιοθήκη του Ζαχαρία Παπαντωνίου και του Στέφανου Γρανίτσα, καθώς και προσωπογραφίες του Στρατηγού Κωνσταντίνου και Στέφανου Γρανίτσα.

Δάφνη

Αρκετά μεγάλο χωριό της Κεντρικής Ευρυτανίας με 302 κατοίκους σε χαμηλό υψόμετρο 580 μέτρα. Απέχει 52 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι και υπαρχει εκεί το εκκλησάκι του «Σωτήρα», απομεινάρι παλιού πλούσιου μοναστηριού με εικόνες χρονολογούμενες στα 1785. Γύρω στα 10 χιλιόμετρα από τη Δόφνη, βρίσκεται η τοποθεσία «Κύφος» στην οποία σώζονται πλήθος ευρημάτων κάποιου οικισμού που η παράδοση λέει ότι καταστράφηκε από μια τρομερή επιδημία πανώλης που ενέσκυψε στα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Δερμάτι

20 κάτοικοι έχουν απομείνει όλοι κι όλοι σ΄αυτο το μικρό χωριουδάκι που βρίσκεται 26 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι και είναι ένας τόπος που μαγεύει με την άγρια ομορφιά του τοπίου του τον επισκέπτη που θα τολμήσει ν’ ανεβεί τις κάθετες ανηφοριές που οδηγούν σ’ αυτό.

Δομιανοί

Βρίσκεται στην βορειοανατολική Ευρυτανία σε υψόμετρο 640 μέτρα, απέχει 36 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι και το υψόμετρο είναι 550 μέτρα. Εδώ γίνεται μεγάλο πανηγύρι στις 15 Αυγούστου οπότε και γιορτάζει το εκκλησάκι της Παναγίας που έχει έξοχες τοιχογραφίες του 1787. Πληθυσμός: 304 κάτοικοι (απογραφή 2001) ο συνολικός πληθυσμός του Δ.Δ. Δομιανών (μαζί με το συνοικισμό της Αγίας Παρασκευής) είναι 388 κάτοικοι.
Για διαμονή στο χωριό των Δομιανών Ευρυτανίας, μπορείτε να μείνετε σε παραδοσιακούς ξενώνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια απολαμβάνοντας τη γνωστή Ευρυτανική φιλοξενία. Η διαμονή σας στο χωριό, εάν εκτιμάτε την παραδοσιακή ρουμελιώτικη κουζίνα (κρέας, χωριάτικα λουκάνικα, πίτες, πέστροφες κ.ά.) θα είναι απόλαυση. Στο χωριό θα βρείτε ντόπια εδέσματα, μαγειρεμένα με τον παλιό παραδοσιακό τρόπο. Επίσεις θα βρείτε και τοπικά προϊόντα όπως Μέλι, κάστανα, ντόπια κρέατα, τυρί, κ.α.

Αξιοθέατα – Μουσεία
Η πλατεία, το Μοναστήρι της Παναγίας της Δομιανίτισσας, Ο νερόμυλος, το τοξωτό γεφύρι (καμάρα), ο Αϊ-Λιας, η Βρύση Νεράκι. οι Νέουρδες, το ποτάμι.

Δομνίστα

O Δήμος Δομνίστας έχει καθαρά ορεινό χαρακτήρα καθώς είναι τμήμα του όγκου της νότιας Πίνδου. Τα υψόμετρα του Δήμου κυμαίνονται από τα 600 στα 2.100 μέτρα. Στα βουνά της Καλιακούδας (2.101 μέτρα), της Οξυάς (1.922 μέτρα), καθώς και στο Δεντρούλι (1.665 μέτρα) κυλούν πολλά ρέματα, ενώ ο Κρικελλοπόταμος πηγάζει από εδώ. Στη Δομνίστα βρίσκονται αρχαιολογικά ευρήματα από την αρχαία Φαντίνο, που ήταν το σημαντικότερο σημείο εγκατάστασης στον Ευρυτανικό χώρο κατά την αρχαιότητα. Εδώ επίσης, τον Ιούνιο του 1942, ο Άρης Βελουχιώτης κήρυξε επίσημα, στην πλατεία του χωριού, τον ένοπλο αγώνα της Εθνικής Αντίστασης κατά των Γερμανών κατακτητών. Κάθε χρόνο, την πρώτη Κυριακή του Ιουνίου, γίνονται σχετικές εκδηλώσεις στο μνημείο Εθνικής Αντίστασης. Η Δομνίστα βρίσκεται 37 χιλιόμετρα νότια από το Καρπενήσι.

Πανέμορφη είναι η τοποθεσία του Προφήτη Ηλία, έξω από το χωριό, που προσφέρει πανοραμική θέα, καθώς και η τοποθεσία “Ζηρέλι”, πριν το συνοικισμό Σκοπιά. Η ομορφιά του τοπίου σε όλη τη διάρκεια του έτους και η πολυμορφία της χλωρίδας και της πανίδας προσδίδουν ιδιαίτερο και μοναδικό χαρακτήρα στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Σημαντικό πλεονέκτημα για το δήμο είναι η διέλευση του ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4, το οποίο ξεκινώντας από τα Πυρηναία διασχίζει τις Άλπεις και διατρέχει τη χώρα μας μέσω της οροσειράς της Πίνδου για να καταλήξει στη Κρήτη. Το μονοπάτι Ε4 διέρχεται στο νομό Ευρυτανίας από τα άγραφα και διασχίζει το Δήμο Δομνίστας μέσω της επαρχιακής οδού Κρικέλλου – Δομνίστας – Ψηλού Σταυρού. Χαρακτηριστικό επίσης της περιοχής είναι το πλήθος των νερόμυλων και αλωνιών που συναντάμε πάνω σε πολλούς δασικούς δρόμους και μονοπάτια που παρόλο που εγκαταλείφθηκαν εδώ και πολλά χρόνια, διατηρούνται ακόμα σε καλή κατάσταση.

Αξιοθέατα – Μουσεία

Το Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο της Δομνίστας, με πλήθος από παλαιά αντικείμενα και αρχειακό φωτογραφικό υλικό. Επίσης, υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου που χρονολογείται ότι κτίσθηκε πριν το 1900 μετά Χριστού με αξιόλογο τέμπλο.

Κερασοχώρι

Ήταν και είναι κεφαλοχώρι που συγκεντρώνει την κίνηση όλων των γύρω χωριών και αποτελεί κέντρο στην διαδρομή προς τα Άγραφα. Είναι έδρα του νεοσύστατου Δήμου Βίνιανης. Εδώ υψώθηκε στις 10 Μαΐου 1821, η σημαία της επανάστασης από τον ήρωα Κώστα Βελή. Υπάρχουν ίχνη αρχαίου τείχους. Στο χωριό υπάρχουν η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής που χρονολογείται από το 1780 και η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου του 16ου αιώνα με αξιόλογες αγιογραφίες.

Αξιοθέατα – Μουσεία

Το κάστρο και η γέφυρα του Μανώλη που βρίσκεται στον Αγραφιώτη και πνίγεται όταν τα νερά της λίμνης των Κρεμαστών ανεβαίνουν. Η γέφυρα του Μανώλη άνηκε στον Δήμο Αγραίων. Σήμερα είναι στα όρια των Δήμων Βίνιανης και Φραγκίστας. Κατασκευάστηκε από τον Μανώλη τον Χρυσιώτη εκ Χρύσου ο οποίος έφυγε για άγνωστο λόγο από το χωριό Χρύσω και εγκαταστάθηκε στον οικισμό Δάφνης, όπου βρήκε αρκετό χρυσάφι. Η σύζυγός του Παρασκευή ήταν από τα Βραγγιανά. Ήταν άκληροι και για το λόγο αυτό ο Μανώλης δημιούργησε ένα «παιδί», το γεφύρι του Μανώλη, και η γυναίκα του δύο «κόρες», την Αγία Παρασκευή στη Χρύσω και την Αγία Παρασκευή στα Βραγγιανά.

Κορυσχάδες

Το πανέμορφο χωριό των Κορυσχάδων ανήκει στο Δήμο Καρπενησίου και απέχει μόλις 5 χλμ. από την πρωτεύουσα. Υπάρχουν τρεις εκδοχές γιο την προέλευση του ονόματος του χωριού από τις αρχαίες λέξεις «Κόρυς» που σημαίνει περικεφαλαία, «Κορύνη» που σημαίνει σιδερόδετο ρόπαλο και «Κορύσσω» που σημαίνει εφοδιάζω. Στον κοντινό λοφίσκο «Παλιόκαστρο» σώζονται ίχνη αρχαίων τάφων και φρουρίου καθώς και απομεινάρια αρχαίου οπλουργείου τα οποία βρέθηκαν στην περιοχή «Καμίνια». Επίσης στην περιοχή «Κουμάσια» βρίσκεται παλιό μοναστήρι χτισμένο το 1650.

Αξιοθέατα – Μουσεία

Το μουσείο Εθνικής Αντίστασης όπου και συνεδρίασε το Εθνικό Συμβούλιο της Ελεύθερης Ελλάδας στις 14 Μαΐου 1944 και λειτούργησε ως Κοινοβούλιο της Ελεύθερης Ελλάδας. Στεγάζεται στο κτίριο του Δημοτικού Σχολείου που κτίστηκε το 1901.

Στο χωριό υπάρχουν, επίσης, παλιά αρχοντικά και η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου του 1865.

Κρίκελλο

Είναι η έδρα του Δήμου Δομνίστας με 391 κατοίκους. Μπαίνοντας στο χωριό θα συναντήσουμε 7 βρύσες με πέτρινες κούπες. Το Κρίκελλο βρίσκεται σε προνομιακή θέση ανάμεσα σε πυκνά δάση από αιωνόβια έλατα, πυκνά πουρνάρια σπάνια αρωματικά φυτά και σκιερά πλατάνια που φύονται πλάι στα πλούσια νερά του Κρικελλοπόταμου. Δεξιά βρίσκεται το Βελούχι και στο βάθος τα Άγραφα και η Καλιακούδα. Ο καθεδρικός ναός του Αγίου Νικολάου είναι από τους ωραιότερους της Ευρυτανίας. Το Κρίκελλο απέχει 30 χλμ. νοτιοανατολικά από το Καρπενήσι.

Αξιοθέατα – Μουσεία

Τα «Κοκκάλια». Στο Κρίκελλο έγινε η μάχη των Αιτωλών και Ευρυτάνων με τους Γαλάτες το 279 προ Χριστού στην τοποθεσία που ονομάσθηκε έτσι από το πλήθος των ανθρώπινων οστών που ασπρίζουν εκεί από τη μάχη αυτή κατά την οποία πλήρωσαν τη βάρβαρη συμπεριφορά τους οι Γαλάτες που καταστρέψανε το αρχαίο Κάλλιον.

Μεγάλο – Μικρό Χωριό

Έδρα του Δήμου Ποταμιάς το Μεγάλο Χωριό είναι μια από τις πιο τουριστικές περιοχές της Ευρυτανίας και μαζί με το Μικρό και το Παλιό Χωριό συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών. Έχει πολλά γραφικά δρομάκια και έντονη τουριστική κίνηση. Υπάρχει η παλιά εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, που χτίστηκε πριν από 150 χρόνια, καθώς και μια εκκλησία νεόκτιστη, βυζαντινού ρυθμού, του Μεγαλοχωρίτη «Αγίου Γεράσιμου του Νέου», που μαρτύρησε στην Πόλη (03-07-1812). Το Μεγάλο Χωριό βρίσκεται 19 χιλιόμετρα νότια του Καρπενησίου, ενώ 2 χιλιόμετρα πριν θα συναντήσουμε το Μικρό Χωριό. Πριν μπούμε μέσο στο χωριό περνούμε από μια όμορφη τοποθεσία, τον «Αϊ-Θανάση» με το ομώνυμο εκκλησάκι. Η περιοχή προσφέρεται για εξορμήσεις. Θα πάτε στο Γαύρο όπου υπάρχει η εκκλησία της Παναγίας της Προυσιώτισσας και ο περιστροφογεννητικός σταθμός. Αξίζει, επίσης, να κάνετε μια βόλτα μέχρι το χωριό Νόστιμο, στους πρόποδες του βουνού Καθάρα, περιτριγυρισμένο από άφθονο νερά και πολλές καρυδιές. Λέγεται ότι ήταν ένα από τα αγαπημένα χωριά του Αλή Πασά. Ένα από τα πιο γνωστά χωριά του Δήμου είναι το Κλαυσί, που λέγεται πως φέρει το όνομά του από τα δάκρυα που έχυσαν και τον “κλαυθμό” όσων απέμειναν μετά την τρομερή Καταστροφή του Χωριού από τους Γαλάτες το 279 προ Χριστού. Πιθανολογείται ότι στην περιοχή αυτή βρισκόταν τα αρχαίο Κάλλιον. Σημαντικό αξιοθέατο είναι ο παλαιοχριστιανικός ναός του Αγίου Λεωνίδη, ο οποίος χρονολογείται γύρω στο 5ο αιώνα, με το σπουδαίο ψηφιδωτό του δαπέδου, μήκους 28 μετρά και πλάτους 18 μέτρα, με υπέροχες παραστάσεις, διακοσμητικά σχέδια και χρώματα. Εκτός από το σπουδαιότατο ψηφιδωτό δάπεδο διασώθηκαν στον παλαιοχριστιανικό αυτό ναό ένα σύνθρονο και η Αγία Τράπεζα. Επίσης λέγεται ότι στην περιοχή βρέθηκε κι ένα αγαλματάκι χρυσής γουρούνας με τα χρυσά γουρουνάκια της.

Αξιοθέατα – Μουσεία

Tο μουσείο φιλοξενεί παραδοσιακές στολές, είδη οικιακής χρήσης, έργα καλλιτεχνικής δημιουργίας. Απέχει 14χλμ από το Καρπενήσι.

Κοντά στο Μεγάλο Χωριό στα όρια της κοινότητας με την Ανιάδα υπάρχει η τοποθεσία Λακκώματα στην οποία βρίσκεται μνημείο αφιερωμένο στη μάχη της Καλιακούδας που έγινε εκεί στις 28 Αυγούστου 1823, καθώς και ένα πανέμορφο εκκλησάκι της Παναγίας.

Το Παλιό Μικρό Χωριό. Το μισό χωριό εξαφανίστηκε από την κατολίσθηση της 09-11-1962. Γραφικές είναι οι πέντε βρύσες του στην πλατεία. Στις 24-12-1942 οι Ιταλοί στην τοποθεσία Άνω Λόγκοβες εκτέλεσαν 13 Έλληνες πατριώτες. Στις 11-06-1944 οι Γερμανοί έκαψαν πολλά σπίτια του χωριού. Επίσης, κατά τους ανοιξιάτικους μήνες σχηματίζεται σε κάποιο σημείο πανέμορφη λιμνούλα. Στην εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα γίνεται πανηγύρι στις 6 Αυγούστου.

Προυσός

Ο Δήμος Προυσού βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο της Ευρυτανίας ανάμεσα στον ορεινό όγκο του Παναιτωλικού όρους και τους ποταμούς Κρικελλαπόταμο και Τρικεριώτη. Ο πληθυσμός του Δήμου σύμφωνα με την απογραφή του 1991 ανέρχεται σε 1574 άτομα. Ο Δήμος Προυσού είναι από τα πλέον τουριστικά τμήματα της Ευρυτανίας χάρη στην άγρια φυσική ο μορφιά, με πολλές τοποθεσίες ιδιαίτερου φυσικού κάλους, σημαντικών ιστορικών μνημείων καθώς και του αυξημένου θρησκευτικού τουρισμού που οφεί λεται στο μοναστήρι της Παναγίας της Προυσιώτισσας. Τα Δημοτικά Διαμερίσματα Αλεστίων και Σταυροχωρίου δεν έχουν οδική σύνδεση με την έδρα του Δήμου, παρά μόνο μέσω του νομού Αιτωλοακαρνανίας με χωματόδρομο. Ο Προυσός βρίσκεται 41 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Καρπενησίου. Στο Δήμο Προυσού ανήκει και το χωριό Ασπρόπυργος με το παλιό ξωκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής. Λίγο έξω από το χωριό, στην τοποθεσία «Πόλεμος» βρέθηκαν αντικείμενα παλιού κατεστραμμένου οικισμού. Ο συνοικισμός Παρηγόρι βρίσκεται στην κορυφή απόκρημνης χαράδρας. Άλλο αξιόλογο χωριό του Δήμου είναι η Καστανιά, που στα βυζαντινά χρόνια λεγόταν Άγιος Δημήτριος.
Από εδώ κατάγεται ο Κύριλλος Καστανοφύλλης (διετέλεσε ηγούμενος της Μονής Προυσού) και οι αγωνιστές του 1821 Κώστας Βελώτας και Κώστας Καλατζής. Στο χωριό υπάρχουν 8 εκκλησίες με ενδιαφέρουσες εικόνες. Στο χωριό Βελωτά υπάρχει το γραφικό εκκλησάκι του Αι-Λιά και είναι ο τόπος καταγωγής του δολοφονημένου βουλευτή Παύλου Μπακογιάννη.

Αξιοθέατα – Μουσεία

Το «Σπίτι του Ποταμού» ένα σημείο από το οποίο μπορούμε να δούμε το «Τύπωμα» μια τρύπα δηλαδή στην απέναντι βουνοκορφή, από όπου σύμφωνα με την παράδοση πέρασε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας στο δρόμο της για το Μοναστήρι.
Λίγο πιο κάτω υπάρχει ένα μικρό εικόνισμα, όπου βρίσκονται τα πατήματα της Παναγίας. Αυτά είναι ένα αξιοπερίεργο και για πολλούς ανερμήνευτο, γεωλογικό φαινόμενο, καθώς στον κάθετο βράχο και ενσωματωμένο σε αυτόν φαίνονται έξι – εφτά διαφορετικού χρώματος σχήματα που έχουν τη μορφή πατημάτων. Από το σημείο αυτό λέγεται ότι πέρασε η Παναγία για να ανέβει στο «Τύπωμα» και από εκεί στον Προυσό.
Το μοναστήρι της Παναγίας της Προυσιώτισσας με τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς (η ιερά πήχης του οποίου σώζεται στα μοναστήρι Κοριτσάς Κλειστού στη βόρεια Ευρυτανία) αναφέρει ότι κατά την περίοδο που βρισκόταν στην Πάτμο, ζωγράφισε μαζί με άλλες και την εικόνα που βρίσκεται τώρα στον Προυσό. Για πολλούς αιώνες η εικόνα βρισκόταν και θαυματουργούσε σε μεγάλο ναό στην Προύσα της Μικράς Ασίας. Κατά την περίοδο της εικονομαχίας το 829, κάποιος την πήρε και την έφερε στην Ελλάδα για να τη σώσει από την καταστροφή. Κάπου στη διαδρομή όμως την έχασε και την βρήκαν στη σπηλιά όπου βρίσκεται τώρα το μοναστήρι, κάποιοι ντόπιοι βοσκοί που για μέρες έβλεπαν μια μυστηριώδη φωτεινή στήλη να τους δείχνει το μέρος. Ο άνθρωπος που έμαθε ότι βρέθηκε η εικόνα που είχε χάσει, ήρθε στον Προυσό για να την πάρει. Καθώς λοιπόν επέστρεφε με τη συνοδεία του, νύχτωσε και έπεσαν να κοιμηθούν. Το πρωί που ξύπνησαν η εικόνα έλειπε και μια μυστηριώδης φωνή τον ενημέρωσε ότι επιθυμία της Παναγίας ήταν η εικόνα να μείνει εκεί όπου βρέθηκε. Κατά την επιστροφή της στον Προυσό η Παναγία πέρασε από το σημείο που είναι τα «Πατήματα» και τρυπώντας την βουνοκορφή διέσχισε το βουνό.
Το ασημένιο κάλυμμα της εικόνας το δώρισε ο Καραϊσκάκης για να θεραπευτεί από τη θέρμη που τον τυραννούσε, εξαιτίας της οποίας έμενε κατά περιόδους στον Προυσό για να αναρρώνει.
Στο μοναστήρι λειτουργεί ενδιαφέρον μουσείο με πολλά εκθέματα, όπως βιβλία του 15ου και 16ου αι., Χειρόγραφοι κώδικες, τυπωμένο βιβλία, ένα σπαθί του 1821 που μπορεί να ανήκε στον Καραϊσκάκη καθώς και πολλά παλιά άμφια. Το μοναστήρι υπέστη πολλές καταστροφές και πυρπολήθηκε από πολλούς επιδρομείς με τελευταίους τους Γερμανούς στις 16 Αυγούστου του 1944. Το εκκλησάκι των Αγίων Πάντων που βρίσκεται απέναντι από το μοναστήρι είναι κτισμένο το 1754. Το μοναστήρι γιορτάζει στις 23 Αυγούστου, την ημερομηνία που βρέθηκε η εικόνα.
Μπορείτε επίσης να επισκεφθείτε το ρολόι του Μοναστηριού που βρίσκεται σκαρφαλωμένο εκεί που το πέρασμα του χρόνου δεν έχει καμία σημασία.
Στον Προυσό αξίζει ακόμα να δείτε τους πύργους του Καραϊσκάκη, την Αγαθίδειο Βιβλιοθήκη με σπάνιες εκδόσεις Λειψίας, το Κατσάμπειο Γυμνάσιο και τη Μαύρη Σπηλιά που βρίσκεται στην απέναντι άκρη του χωριού και απέχει περίπου μισή ώρα με τα πόδια από το δρόμο, μέσο σε μια διαδρομή γεμάτη λιμνούλες, τρεχούμενα νερά και καταπράσινο περιβάλλον διασχίζοντας ένα μικρό φαράγγι.

Ραπτόπουλο

ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=peaVSD-Jmpg&feature=related]
Από τις πιο πυκνοκατοικημένες κοινότητες της Ευρυτανίας μετά το Καρπενήσι με πληθυσμό 982 κατοίκους το Ραπτόπουλο ανήκει στο Δήμο Ασπροποτάμου. Είναι κτηνοτροφικό και γεωργικά παραγωγικό κέντρο του νομού. Βρίσκεται σε υψόμετρο 880 μέτρα. χτισμένο σε μία ονειρική τοποθεσία ανάμεσα σε καστανιές.

ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ 13-8-2010 – ΒΕΛΙΣΣΑΡΗΣ, ΛΟΥΛΑ ΠΑΠΠΑ, ΚΩΣΤΑΡΕΛΟΣ, ΒΛΑΧΟΔΗΜΟΣ, ΚΑΤΣΑΜΑΚΗΣ -ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΑΜΑΡΗΣ
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=eTZgYhPi3FY&feature=related]

Τριπόταμος

Το Δημοτικό Διαμέρισμα αυτό αποτελεί ένα συνοθύλευμα οικισμών, βρίσκεται στα δυτικά του νομού και συγκεκριμένα στα παράλια της λίμνης των Κρεμαστών και ανήκει στο Δήμο Φραγκίστας. Μέχρι το 1928 ονομαζόταν Τατάρνα από το ομώνυμο μοναστήρι της Τατάρνας και στα συνέχεια μετονομάστηκε Τριπόταμος από τα τρία ποτάμια τον Αχελώο, το Μέγδοβα και τον Αγραφιώτη. Πριν από τέσσερις δεκαετίες, ο Τριπόταμος ξεπερνούσε τους 1.000 κατοίκους, όμως μετά τον πνιγμό του πιο εύφορου μέρους με τη δημιουργία της τεχνητής λίμνης των Κρεμαστών, τους σεισμούς και τις κατολισθήσεις οι Τριποταμίτες αναγκάστηκαν να φύγουν από τον τόπο τους. Σήμερα στην περιοχή της λίμνης λειτουργεί με επιτυχία ένας πειραματικός σταθμός ιχθυοκαλλιέργειας, με πρώτη παραγωγή τον κυπρίνο, την πέστροφα και τα χέλια. Αξίζει να αναφερθεί ότι παλαιά στον Τριπόταμο γινόταν το παζάρι της Μαγούλας που συγκέντρωνε δεκάδες χιλιάδες Ρουμελιώτες την εποχή εκείνη για να ανταλλάξουν τα προϊόντα τους.

Αξιοθέατα – Μουσεία

Πόλος έλξης πολλών επισκεπτών είναι το μοναστήρι της Τατάρνας. Το σημερινό κτίσμα είναι το 4ο κατά σειρά. Το πρώτο, σύμφωνα με την παράδοση, κτίστηκε τον 11ο αιώνα. Το τοπίο είναι σπάνιας ομορφιάς. Παρά τις περιπέτειες και καταστροφές σώθηκαν πολλά σπάνια και πολύτιμα ιερά κειμήλια. Το μοναστήρι γιορτάζει στις 09 Νοεμβρίου.

Παλιότερα η Ευρυτανία συνδεόταν με το «Βάλτο» χάρη σε ένα γεφύρι που άφησε εποχή: το γεφύρι της Τατάρνας στο οποίο στις 22 Μαρτίου 1821 έγινε η πρώτη μάχη της Ρούμελης. Το γεφύρι ήταν ένα θαύμα τεχνικής της εποχής της Τουρκοκρατίας, που βρίσκονταν κοντά στην περίφημη και πλουσιότατη σε νερό πηγή της «Μαρδάχας» η οποία εξακολουθεί να αναβλύζει τα νερά της δίνοντας ίση ποσότητα νερού με το ποτάμι του Αχελώου.

Φουρνάς

Ο Φουρνάς αποτελεί έναν ορεινό δήμο, στη βορειοδυτική πλευρά της Ευρυτανίας. Πρόκειται για μια περιοχή κατάφυτη από έλατα, στα όρια με το νομό Φθιώτιδας και το νομό Καρδίτσας. Σύμφωνα με την Τελευταία απογραφή του 1991 έχει 1.383 κατοίκους, οι οποίοι κατά τους θερινούς μήνες τετραπλασιάζονται. Ο Δήμος έχει να επιδείξει και πολιτιστικά στοιχεία, τα οποία σε συνδυασμό με το πανέμορφο φυσικό περιβάλλον αποτελούν πόλο έλξης για τους τουρίστες. Τα τελευταία χρόνια ο τουρισμός έχει αυξηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, χάρη στις απαράμιλλες φυσικές ομορφιές των χωριών και τα αξιόλογα ιστορικά μνημεία. Ο Φουρνάς είναι το σημαντικότερο κεφαλοχώρι της περιοχής και αποτελεί την έδρα του ομώνυμου δήμου. Αποτελεί τον πρώτο σταθμό διείσδυσης στην Ευρυτανία από την κοιλάδα της Φθιώτιδας στη ρεματιά του Παλιόκαστρου. Η περιοχή, σύμφωνα με τα ευρήματα των αρχαιολογικών ανασκαφών κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους. Στο λόφο του Προφήτη Ηλία υπάρχουν τα ερείπια ενός αρχαίου φρουρίου. Όπως αναφέραμε, στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας αρχίζει να γίνεται φανερή η ιστορική πορεία του τόπου. Ειδικά κατά τον 16ο αιώνα η κοινωνική εξέλιξη κάποιων χωριών οδήγησαν στην ανάπτυξη του εμπορίου των κτηνοτροφικών και βιοτεχνιών προϊόντων που πουλιόντουσαν στους Ιταλούς και Εβραίους έμπορους της Θεσσαλίας. Μεταξύ των πολλών επιφανών οικογενειών του Φουρνά, κατά το χρόνο της έναρξης της επανάστασης, στα Άγραφα το 1820, την πρώτη θέση κατέχει η οικογένεια του Γεωργίου Ζώτου, μέλος της Φιλικής Εταιρείας που θυσιάστηκε για την πατρίδα με μαρτυρικό τρόπο.
Κατά την παραμονή σας στον Φουρνά, αξίζει να επισκεφθείτε την εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα όπου φυλάσσονται αξιόλογα κειμήλια, τη Σεραφείμειο Βιβλιοθήκη και το παλιό μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος της Βράχας, το οποίο χρονολογείται από το 1700 και διαθέτει άριστα διατηρημένες τοιχογραφίες και εικόνες της βυζαντινής περιόδου.
Στον Φουρνά λειτουργούν ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια που εξασφαλίζουν στους επισκέπτες άνετη διαμονή. Επίσης υπάρχει και το Κοινοτικό αναψυκτήριο στο Μεσοχώρι για καφέ, ποτό και φαγητό.

Αξιοθέατα – Μουσεία

Η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα όπου φυλάσσονται αξιόλογα κειμήλια της σχολής Ιεράς Μονής Ζωοδόχου Πηγής, που πρωτοϊδρύθηκε από τον ιστοριογράφο Διονύσιο τον εκ Φουρνάς. Μεταξύ των κειμηλίων θα βρείτε την ιερά σιαγόνα του Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Η Σεραφείμειος βιβλιοθήκη, που ονομάστηκε προς τιμή του Αρχιμανδρίτη Σεραφείμ Παπακώστα.
Επίσης, υπάρχει η Παπαράγγειος Βιβλιοθήκη. Πήρε το όνομά της από τον εφημέριο και δάσκαλο παπά-Ράγκο ο οποίος άφησε μεγάλο έργο τόσο στην εκκλησία όσο και στην εκπαίδευση.

Σπορ στη φύση

Η Ευρυτανία εκτός από τη φυσική της ομορφιά έχει όλες τις προϋποθέσεις να καθιερωθεί ως τόπος άθλησης και εναλλακτικών διακοπών. Από την πεζοπορία στο Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 που διασχίζει τις πλαγιές του Βελουχίου, τη διάσχιση φαραγγιού στα Άγραφα ή κοντά στα Καρπενήσι, την αναρρίχηση, τις διαδρομές με 4χ4 και βέβαια όλα τα σχετικό με το χιόνι αθλήματα η Ευρυτανία προσφέρεται για όποιον θέλει να πρωτοδοκιμάσει ή να εξασκηθεί σε κάποιο από αυτά. Στις πλαγιές του Βελουχίου λειτουργεί το χιονοδρομικό κέντρο στη θέση Διαβολότοπος σε υψόμετρο περίπου 1840 μέτρα. Διαθέτει 10 πίστες για σκι, 6 αναβατήρες, σχολή για σκι, καταστήματα που νοικιάζουν εξοπλισμό και σαλέ για ξεκούραση και φαγητό. Πληροφορίες χιονοδρομικού κέντρου, τηλ.: +30 22370 22 002, 22370 23 506, ΕΟΤ Αθηνών τηλ.: +30 210 32 23 111.

Για τους λάτρεις της ορειβασίας υπάρχουν οργανωμένα καταφύγια στη θέση Διαβολότοπος στο Βελούχι, σε υψόμετρο 1.840 μέτρα χωρητικότητας 30 ατόμων και στην Καλιακούδα στη θέση Λακκώματα σε υψόμετρο 1.400 μέτρα χωρητικότητας 15 ατόμων. Πληροφορίες ΕΟΣ Καρπενισίου, τηλ.: +30 22370 23051.

Αν είστε φίλος της δράσης και της περιπέτειας θα κάνετε ράφτινγκ ( κατάβαση με βάρκα) στα ποτάμια της τον Αχελώο, τον Τρικεριώτη και τον Ταυρωπό. Επίσης, με καγιάκ μπορείτε να χαρείτε τα ήρεμα νερά της λίμνης των Κρεμαστών. Μοναδική εμπειρία είναι επίσης, η ιππασία στην κοιλάδα του Καρπενησιώτη αλλά και το mountain bike.

Τοπικές γεύσεις

Στις ταβέρνες και τις ψησταριές του Καρπενησίου δοκιμάστε γευστικά καλοψημένα κρέατα, πίτες και τοπικά γλυκά. Τι να αγοράσετε; Υφαντά από το Σύνδεσμο Γυναικών Ευρυτανίας, τυριά, τραχανά, χυλοπίτες, λουκάνικα, ρίγανη, φασόλια, ελατήσιο μέλι, καρύδια και κάστανα.

Μένουμε Ελλάδα – για πέστροφες στο Καρπενήσι
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=vG58DzD31Tw]