Τα θέλγητρα της φύσης
Καρπενήσι - Karpenisi
Καρπενήσι: Γοητείες και θέλγητρα της φύσης
Στην καρδιά της Ευρυτανίας, οι άνθρωποι έχουν την τύχη να ζουν σε έναν τόπο με μηδενική μόλυνση. Σέβονται την παρθένα φύση και δροσίζονται με γάργαρο νερό που αναβλύζει από λιονταρίσιες κεφαλές. Επισκεφθείτε το Καρπενήσι και μυηθείτε στον τρόπο ζωής των ντόπιων, με τσίπουρα και βόλτες στην κεντρική πλατεία…
Χαρά όσων ζουν στην πόλη είναι να καταφέρουν κάποια στιγμή να κλέψουν λίγο χρόνο από το βαρύ καθημερινό πρόγραμμά τους, για να βρεθούν έστω και για λίγο στη φύση, να αναπνεύσουν καθαρό αέρα και να απολαύσουν την «πλούσια» ελληνική ύπαιθρο. Τα τελευταία χρόνια η ορεινή Ελλάδα έχει κάνει μεγάλα άλματα στον τομέα του τουρισμού και ιδιαίτερα του εναλλακτικού. Μία περιοχή που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πρωτεργάτης αυτής της κίνησης είναι η Ευρυτανία. Το Καρπενήσι και τα γύρω χωριά, η πλούσια βλάστηση και το χιονοδρομικό κέντρο στο Βελούχι, έχουν καταφέρει με αργά αλλά σταθερά βήματα να αναδείξουν την περιοχή σε μία από τις πιο must της κεντρικής Ελλάδας. Οι δεκάδες παραδοσιακοί ξενώνες, τα ποιοτικά εστιατόρια, τα μοντέρνα κέντρα διασκέδασης, οι επιχειρήσεις με εναλλακτικές δραστηριότητες (kayak, rafting, ιππασία, κ.λπ.) και φυσικά η πανέμορφη φύση της Ρούμελης, προσφέρουν στον ταξιδιώτη-φυσιολάτρη τη δυνατότητα να νιώσει τη χαλάρωση και την ευεξία που μόνο η ορεινή Ελλάδα μπορεί να χαρίσει απλόχερα. Ας γνωρίσουμε, λοιπόν, μαζί τη μαγευτική Ευρυτανία.
Τo ηρωικό Καρπενήσι
Είχα αφήσει πίσω μου τη Λαμία και ανηφόριζα προς το Καρπενήσι, όταν συνειδητοποίησα την αλλαγή στο γύρω τοπίο. Η -μέχρι τώρα- αραιή βλάστηση άρχισε να πυκνώνει, ενώ οι πρώτοι αυτοσχέδιοι πάγκοι με τα φημισμένα κάστανα και καρύδια της περιοχής έκαναν την εμφάνισή τους στην άκρη του δρόμου, που από «όλο ευθεία» ήταν πλέον φιδογύριστη ανηφόρα για γερά στομάχια. Και εκεί που η ναυτία είχε αρχίσει να με ενοχλεί επικίνδυνα, εμφανίστηκε σαν όαση μπροστά μου το χωριό Τυμφρηστός, το τελευταίο ουσιαστικά χωριό πριν μπω στην Ευρυτανία. Αυτό σήμαινε ότι αν επέλεγα -πράγμα που έκανα- τη σήραγγα του Τυμφρηστού, που είναι ο σύντομος δρόμος, σε περίπου 15 χιλιόμετρα θα έφτανα στο Καρπενήσι. Για τους λιγότερο βιαστικούς και για όσους σημασία έχει η διαδρομή και όχι η απόσταση, υπάρχει ο μακρύτερος μεν αλλά πολύ πιο όμορφος -μέσα από έλατα- δρόμος προς Κρίκελο. Φτάνοντας στο Καρπενήσι, ίσως να νιώσετε μια μικρή απογοήτευση, λόγω της εμφανούς ανθρώπινης επέμβασης.
Η πρωτεύουσα της Ευρυτανίας, αν και κάποτε ήταν από τις πιο όμορφες και ιστορικές πόλεις στην Ελλάδα, πλέον έχει χάσει το μεγαλύτερο μέρος του παραδοσιακού χαρακτήρα της. Η ανάγκη για περισσότερα σπίτια, και η γρήγορη εξέλιξη του Καρπενησίου είχαν ως αποτέλεσμα τα παλιά αρχοντικά να δώσουν τη θέση τους σε τσιμεντένιες πολυκατοικίες. Ο εκσυγχρονισμός σάρωσε την πόλη και σήμερα διασώζονται -μετά βίας- μερικά μόνο παραδοσιακά κτήρια, όπως το παλιό σχολείο και το κτήριο της Νομαρχίας. Ευτυχώς, όσα υπάρχουν είναι καλοδιατηρημένα. Ωστόσο, οφείλω να πω πως εκείνο που από την πρώτη στιγμή μού έκανε τρομερή εντύπωση στο Καρπενήσι είναι ότι, παρά τον ραγδαίο εκσυγχρονισμό της πόλης, οι ντόπιοι διατηρούν σχεδόν αναλλοίωτη την ιδιαίτερη -και πολύ δυσνόητη- τοπική τους διάλεκτο.
Σήμα κατατεθέν της πόλης, η κεντρική πλατεία με τον αιωνόβιο πλάτανο και τις βρύσες σε σχήμα λιονταρίσιων κεφαλών, από τις οποίες αναβλύζει ασταμάτητα δροσερό νερό. Ολόκληρη η πλατεία είναι στρωμένη με πολύχρωμα μάρμαρα που σχηματίζουν τα ονόματα των δήμων της Ευρυτανίας. Στη δυτική πλευρά της βρίσκεται και το άγαλμα του εθνικού μας ήρωα Μάρκου Μπότσαρη, του οποίου η βοήθεια στην απελευθέρωση της περιοχής από τους Τούρκους υπήρξε καθοριστική. Πάνω από την πλατεία βρίσκεται ο καθεδρικός ναός της Αγίας Τριάδας, τον οποίο ο Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός ανακαίνισε το 1765 και έχτισε στον ίδιο χώρο σχολή γραμμάτων. Εκεί βρίσκεται σήμερα και το Ίδρυμα «Ευγένιος ο Αιτωλός» με τη σπουδαία βιβλιοθήκη. Οι δύο δρόμοι που οδηγούν στην πλατεία είναι και οι πιο εμπορικοί της πόλης. Café-bars, εστιατόρια, εμπορικά καταστήματα, αλλά και η πιάτσα των ταξί συγκεντρώνονται σε αυτούς τους δύο δρόμους.
Παραμυθένια Διαδρομή
Η Ευρυτανία έχει την τύχη να είναι «καλυμμένη» από φύση που όμοιά της συναντάμε μόνο στα παραμύθια. Βουνά, φαράγγια, ποτάμια και καταρράκτες, η πλούσια βλάστηση και η αναλλοίωτη γραφικότητα των χωριών της συνθέτουν ένα παζλ εκπληκτικής φυσικής ομορφιάς. Κάντε τη διαδρομή από το Καρπενήσι μέχρι τον Προυσσό και θα καταλάβετε ακριβώς τι εννοώ. Αυτή τη διαδρομή μου προτείνανε οι ντόπιοι και ακολούθησα πιστά.
Φεύγοντας από το Καρπενήσι, με πορεία προς τα νότια και σε απόσταση περίπου 5 χλμ., το πρώτο χωριό που συνάντησα ήταν οι Κορυσχάδες, σε υψόμετρο 960 μέτρων. Ακολούθησε το χωριό Βουτύρο, μερικά χιλιόμετρα παρακάτω, βγαίνοντας δεξιά από τον κεντρικό δρόμο. Από τα πιο γραφικά χωριά της περιοχής, το Βουτύρο αποτελεί πλέον ένα συνεχώς αναπτυσσόμενο τουριστικό θέρετρο, με παραδοσιακούς ξενώνες και ταβέρνες. Εκεί βρίσκεται και η μεγαλύτερη -βυζαντινού ρυθμού- εκκλησία του νομού, η Αγία Παρασκευή.
Επιστρέφοντας στον κεντρικό δρόμο, έκανα μια παράκαμψη, για να ανέβω στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, ανακαινισμένη από τον Θανάση Νικολόπουλο, επιχειρηματία της περιοχής. Από την κορφή του λόφου οπού βρίσκεται, η θέα προς το Καρπενήσι είναι εκπληκτική!
Πίσω στον κεντρικό δρόμο και στην πορεία μου «προς το νότο». Προορισμός μου το Μικρό και το Μεγάλο Χωριό. Στη διασταύρωση για τα δύο αυτά χωριά, ο δρόμος δεξιά οδηγεί στο Μικρό Χωριό διασχίζοντας πρώτα το Νέο Μικρό Χωριό, ενώ ο δρόμος αριστερά οδηγεί στο Μεγάλο Χωριό, στους πρόποδες του βουνού Καλιακούδα, σε υψόμετρο 720 μέτρων.
Αποφάσισα να επισκεφθώ πρώτα το Μικρό Χωριό. Η κατολίσθηση του 1963 είχε ως αποτέλεσμα να καταστραφεί το μισό χωριό αλλά και να σχηματιστεί στην είσοδό του μία λίμνη, που ειδικά την άνοιξη είναι πανέμορφη.
Το Μεγάλο Χωριό, γραφικό και συνάμα τουριστικό καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, με κέρδισε αμέσως. Η καταρρακτώδης βροχή μού έκανε τη ζωή δύσκολη, ωστόσο ήταν πολύ λίγη μπροστά στο δυνατό κάλεσμα του χωριού να χαθώ στα γραφικά σοκάκια του και να κλέψω λίγη από τη θετική του ενέργεια. Δεν μπορούσα παρά να υπακούσω! Δεν υπάρχουν λόγια κατάλληλα για να περιγράψουν την ομορφιά και τη μαγεία αυτού του μέρους. Το μόνο που θα σας πω είναι οπωσδήποτε να επισκεφθείτε το Λαογραφικό Μουσείο του χωριού και να δοκιμάστε το φημισμένο γαλακτομπούρεκο του Καρβέλη (όλα τα λεφτά!)
Αφού έφαγα ένα μεγάλο κομμάτι απ’ το τελευταίο, αναχώρησα για τον τελικό προορισμό αυτής της ημερήσιας εκδρομής, τον Προυσσό. Η διαδρομή μέχρι εκεί είναι απλά εκπληκτική! Έχοντας στα αριστερά μου τον Καρπενησιώτη ποταμό και το βουνό της Καλιακούδας και στα δεξιά μου το επιβλητικό και συνάμα τρομακτικό βουνό της Χελιδώνας, οδηγούσα σχεδόν υπνωτισμένος από την ομορφιά της πλάσης -ζητώ συγνώμη σε όσους με συνάντησαν στο δρόμο και ανέχτηκαν τα ζιγκ ζαγκ μου. Έκανα μια σύντομη στάση στο γνωστό -και κατά τη γνώμη μου υπερτιμημένο- σημείο Πατήματα της Παναγίας. Λέγεται ότι από εδώ πέρασε η εικόνα της Παναγίας -μόνη της!- για να πάει στον Προυσσό και να εγκατασταθεί στην τοποθεσία, όπου αργότερα χτίστηκε η Μονή της Παναγίας της Προυσσιώτισας. Το μοναστήρι, στην άκρη κυριολεκτικά του γκρεμού, προκαλεί δέος στους επισκέπτες του, ενώ κάθε χρόνο εκατοντάδες προσκυνητές συρρέουν εδώ, για να θαυμάσουν από κοντά την εικόνα της Παναγίας. Ακριβώς απέναντι, σε έναν μικρό λόφο, βρίσκεται το καμπαναριό του μοναστηριού, το οποίο, παρά τη δυνατή βροχή, κατάφερα να επισκεφθώ, για να απαθανατίσω με τη φωτογραφική μου μηχανή ένα τοπίο που κόβει την ανάσα.
Τελικά, μετά από λίγο και χωρίς να κάνω άλλες στάσεις, έφτασα στον Προυσσό. Το χωριό με παραδοσιακούς ξενώνες, γραφικές ταβέρνες και μαγαζάκια που πουλούν είδη λαϊκής τέχνης έχει καταφέρει να διατηρήσει τον παραδοσιακό χαρακτήρα του αλλά και να αναπτυχθεί τουριστικά. Το συστήνω ανεπιφύλακτα, καθώς είμαι σίγουρος ότι, αν το επισκεφθείτε, θα μείνετε απόλυτα ικανοποιημένοι!
Άγνωστα μέρη
Περίπου 25 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Καρπενησίου, στο νότιο άκρο της λίμνης Κρεμαστών βρίσκεται το χωριό Φιδάκια. Το ξέρω ότι επαναλαμβάνομαι, όμως η διαδρομή μέχρι εκεί είναι -όπως και όλες οι προηγούμενες- καταπληκτική! Σε υψόμετρο 700 μέτρων ξεπροβάλουν τα πετρόχτιστα σπίτια με τις κόκκινες σκεπές, ενώ ανάμεσά τους διαγράφονται τα γραφικά πέτρινα δρομάκια. Τα Φιδάκια παραμένουν ένας άκρως παραδοσιακός οικισμός, ιδανικός για όσους αναζητούν ηρεμία, χειμώνα-καλοκαίρι. Στην μικρή πλατεία υπάρχει ένας πολύ όμορφος ξενώνας. Ο ιδιοκτήτης του, ο φιλόξενος Φώτης, μόλις με είδε μόνο μου να βγάζω φωτογραφίες μες τη βροχή, με κάλεσε μέσα, για να με κεράσει ένα τσίπουρο. Τελικά, μετά από πέντε τσίπουρα και έχοντας πλέον ζεσταθεί για τα καλά, αποχαιρέτησα τον Φώτη και συνέχισα την εξόρμησή μου για τα μέρη που δεν υπήρχαν στον ελλιπή χάρτη μου. Εγκλωβίστηκα σε λασπόδρομους, που δεν είχα την παραμικρή ιδέα που βγάζουν, έχασα πολλάκις τον προσανατολισμό μου, ενώ το ακατάλληλο όχημά μου, λόγω αδυναμίας πρόσφυσης, με είχε τρομοκρατήσει. Βέβαια, ο σοφός λαός λέει «κάθε εμπόδιο για καλό»· και έχει απόλυτο δίκιο! Καθεμία από αυτές τις δοκιμασίες άξιζε τον κόπο, καθώς το τοπίο γύρω μου ήταν φανταστικό και βρέθηκα σε μέρη-πραγματικούς θησαυρούς, που μόνο κατ’ αυτό τον τρόπο μπορεί να ανακαλύψει κανείς. Ένα από αυτά θα μου μείνει αξέχαστο.
Πάλευα με τις λάσπες, όταν, σε μία απόπειρα να ξεφύγω από αυτές, έστριψα -δυστυχώς!- σε… έναν ακόμα λασπόδρομο. Ίχνη από άλλα οχήματα δεν υπήρχαν, γεγονός που μαρτυρούσε ότι είχε καιρό να περάσει κάποιος από εκεί. Μετά από 5 λεπτά προσεκτικής οδήγησης, έφτασα σε ένα μέρος που όμοιό του δεν είχα ξαναδεί. Ανάμεσα από μία συστάδα δέντρων ξεπρόβαλαν δύο πανύψηλοι βράχοι, τους οποίους χώριζε στη μέση ένα μικρό ποτάμι. Στην όχθη του ποταμού υπήρχαν ανθρώπινα ίχνη -μία αυτοσχέδια ψησταριά- που, κατά κάποιο τρόπο, λέρωναν την άσπιλη ομορφιά και την παρθένα φύση αυτού του τόπου.
Ανεξάντλητη ομορφιά
Όσες μέρες κι αν έμενα στην Ευρυτανία, δεν θα έφταναν για να την εξερευνήσω. Όχι ότι είναι αχανής. Όμως, σε κάθε στροφή ανακαλύπτεις και κάτι καινούριο· σε κάθε σου βήμα μέσα στα πυκνά δάση βλέπεις πράγματα τα οποία δεν έχεις ξαναδεί, ενώ κάθε φορά που πίνεις νερό από μια βρύση στο δρόμο, νομίζεις ότι έχει άλλη γεύση κι ας είναι από την ίδια πηγή. Όλα αυτά θέλουν χρόνια, για να τα ζήσεις, να τα αφομοιώσεις… Αυτός, προφανώς, είναι και ο βασικός λόγος που οι ντόπιοι ποτέ δεν εγκατέλειψαν τον τόπο τους. Είναι ανεξάντλητα όμορφος.